TK: zasady umieszczania osób ubezwłasnowolnionych w DPS niezgodne z Konstytucją

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, regulujące umieszczanie osób ubezwłasnowolnionych całkowicie w domach pomocy społecznej przez ich opiekunów, są niezgodne z Konstytucją. Swoją opinię prawną w tej sprawie przedłożyła Trybunałowi w ubiegłym tygodniu HFPC. „Trybunał podkreślił, że niekonstytucyjność analizowanych przepisów jest rażąca. Przepisy ingerowały w najbardziej podstawowe praw jednostki, takie jak wolność osobista i ochrona godności ludzkiej” – mówi Marcin Szwed. Więcej informacji dostępnych jest tutaj.

Naczelny Sąd Administracyjny skierował pytanie prejudycjalne w sprawie wizowej

NSA wydał postanowienie o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytania prejudycjalnego. Dotyczy ono interpretacji przepisów Wspólnotowego Kodeksu Wizowego i  Karty Praw Podstawowych UE w zakresie prawa cudzoziemca do sądu w sytuacji, gdy odmówiono mu wizy. Sprawa jest prowadzona przez Program Pomocy Prawnej dla Uchodźców i Migrantów HFPC. Polska jest jednym z nielicznych krajów UE, który nie przewiduje prowadzenia rozstrzygnięć sądowych w sprawach o wydanie wizy. Więcej informacji znajduje się tutaj.

Omówienie orzeczenia ETPC przygotowane przez adw. Marka Antoniego Nowickiego

Prezentujemy orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Baka przeciwko Węgrom. Omówienie zostało przygotowane przez adw. Marka Antoniego Nowickiego, byłego sędziego w Europejskiej Komisji Praw Człowieka w Strasburgu.

András Baka, były sędzia ETPC został wybrany w 2009 r. przez parlament węgierski na stanowisko prezesa Sądu Najwyższego na 6-letnią  kadencję, która miała zakończyć się w czerwcu 2015 r. Po reformie konstytucyjnej Sąd Najwyższy został zastąpiony przez Kurię i skrócono mandat prezesa Sądu Najwyższego, a więc 3,5 roku przed upływem normalnej kadencji. Baka pozostał w Kúrii jako zwykły sędzia. W skardze do Trybunału A. Baka zarzucił w szczególności, że został pozbawiony dostępu do sądu z powodu tego, że wymóg wcześniejszego zakończenia mandatu prezesa został wpisany do Ustawy Zasadniczej i w rezultacie nie mógł stać się przedmiotem kontroli sądowej nawet przez Trybunał Konstytucyjny. Twierdził również, że odwołanie było rezultatem publicznie wyrażanej przez niego krytyki polityki rządu dotyczącej reformy sądownictwa. Wyrok zapadł 23 czerwca 2016 r.

Omówienie dostępne jest tutaj.

Sprostowanie omyłkowego pouczenia może naruszać prawo do rzetelnego postępowania

HFPC wystąpiła do RPO oraz Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości z prośbą o zbadanie, czy nie dochodzi do nadużyć w zakresie prostowania oczywistych pomyłek pisarskich w protokołach z posiedzeń sądowych. HFPC podjęła ten problem po zgłoszeniu pana S.J. Otrzymał on protokół z pouczeniem, że termin zaskarżenia postanowienia sądu wynosi 7 dni od jego doręczenia. W rzeczywistości termin biegł od ogłoszenia postanowienia, przez co S.J. złożył zażalenie po terminie. Wniosek o jego rozpatrzenie został jednak odrzucony, bo sąd uznał błąd w protokole za „oczywistą omyłkę pisarską”. Więcej informacji o sprawie dostępnych jest tutaj.

Komentarze ekspertów HFPC w mediach

Prezentujemy komentarze ekspertów HFPC do najważniejszych wydarzeń ubiegłego tygodnia dotyczących wszystkich obszarów naszego zaangażowania: wolności mediów, dyskryminacji, monitorowania procesu legislacyjnego, problemów uchodźców i migrantów, działalności na rzecz praw człowieka w państwach byłego bloku wschodniego czy też spraw precedensowych.

Dr Piotr Kładoczny, prawnik HFPC, wypowiadał się w sprawie nowych planów Służby Więziennej, by w ciągu kilku lat podwyższyć liczbę pracujących osób pozbawionych wolności do poziomu innych państw Unii Europejskiej. „Skazani w znacznej większości chcą pracować, nawet za darmo. Dobrze byłoby jednak, aby z przyczyn resocjalizacyjnych mogli oni sobie zapisywać taką darmową pracę jako zasługę, powodującą na przykład łatwiejsze otrzymanie w przyszłości przedterminowego warunkowego zwolnienia. Chodzi o to, aby nie tworzyć przesłania, iż praca jest za karę” – powiedział dr Piotr Kładoczny. Artykuł dostępny jest tutaj.

Marcin Wolny, prawnik HFPC, komentował nowy projekt ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i wprowadzone do niego zmiany. „Mamy kolejną odsłonę wojny o TK i kolejną przegraną bitwę. Wczorajsza komisja sejmowa uwydatniła to, że nowelizacja przyjmowana pod płaszczykiem wykonywania zaleceń Komisji Weneckiej jest nowelizacją uderzającą w  niezależność TK. Ma bardzo wiele elementów niekonstytucyjnych i niestety stanowi nie krok w przód, a krok w tył. Po raz kolejny używamy tych samych instrumentów, by sparaliżować Trybunał i są to te same instrumenty, które w przeszłości TK już uznał za niekonstytucyjne” – powiedział Marcin Wolny. Audycja dostępna jest tutaj.

Jacek Białas, prawnik HFPC, komentował dane, do których dotarł Dziennik Gazeta Prawna, że coraz więcej cudzoziemców jest zawracanych na granicy w związku z odbywającymi się w Polsce Światowymi Dniami Młodzieży i szczytem NATO. „Jeżeli cudzoziemiec pojawia się na granicy i prosi o nadanie statusu uchodźcy, to taki wniosek powinien zostać przyjęty i dopiero Urząd do Spraw Cudzoziemców ma uprawnienia ocenić, czy dana osoba spełnia warunki bycia uchodźcą. Co oczywiście wbrew obawom wielu ludzi nie oznacza, że taki cudzoziemiec nie jest kontrolowany […]. Niestety w ostatnim czasie odbieramy dosyć dużo telefonów i innych skarg od cudzoziemców, że napotykają trudności w złożeniu tych wniosków” – stwierdził Jacek Białas. Artykuł dostępny jest tutaj.

Informacja: Helsińska Fundacja Praw Człowieka

Opracowanie: Iwona Pańko

07/07/2016