Zażalenie HFPC w postępowaniu w sprawie odmowy publikacji wyroku TK moz-do-not-send=true>HFPC wniosła zażalenie na postanowienie prokuratora delegowanego do Prokuratury Okręgowej Warszawa Praga w Warszawie, w którym odmówiono wszczęcia postępowania przygotowawczego w sprawie nieopublikowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 9 marca 2016 r. (K 47/15). W postanowieniu prokurator uznał, że działanie Prezes Rady Ministrów nie spełniało znamion przestępstwa niedopełnienia obowiązków. Zdaniem prokuratury brak publikacji wyroku nie spowodował szkody w interesie publicznym lub prywatnym. HFPC nie zgadza się z tą tezą. W zażaleniu na postanowienie HFPC zarzuciła prokuraturze naruszenie co najmniej kilku przepisów kodeksu postępowania karnego, w tym zasad: swobodnej oceny dowodów oraz obiektywizmu. W ocenie HFPC odmowa publikacji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego doprowadziła do powstania szkody o charakterze ustrojowym, politycznym, ekonomicznym, a także wizerunkowym. „Bezpośrednim rezultatem takiego zachowania organów władzy jest znaczne ryzyko powstania dualizmu prawnego, w którym jedne organy będą stosować się do orzeczeń TK, a inne mogą ich nie uznawać. Wpływa to wprost na bezpieczeństwo prawne jednostki” – twierdzi Marcin Wolny, jeden z autorów zażalenia. Nie sposób także zlekceważyć znacznego ryzyka wzrostu kosztów obsługi długu publicznego. Wskazują na to ostatnie działania agencji ratingowych. „Co więcej, twierdzenie o powstaniu szkody w interesie publicznym wskutek zaniechania publikacji wyroku TK potwierdzają także działania samej prokuratury związane ze «wstrzymaniem» publikacji jednego z grudniowych orzeczeń TK. W postanowieniu kończącym to postępowanie uznała ona, że sama zwłoka w publikowaniu orzeczenia prowadzi do powstania szkody w interesie publicznym. Tym bardziej musi do niej prowadzić także odmowa publikacji wyroku” – dodaje Marcin Wolny. HFPC w swoim zażaleniu tłumaczy również, dlaczego orzeczenie Trybunału z dnia 9 marca 2016 r. musi być uznane za wyrok Trybunału Konstytucyjnego podlegający opublikowaniu. „Trudno uznać wyrok TK za nieistniejący czy niezdatny do publikacji, skoro nie jest on obarczony żadnymi wadami, które mogłyby prowadzić do takich wniosków” – tłumaczy Marcin Szwed, prawnik HFPC. „W szczególności nie można za taką wadę uznać pominięcia stosowania kontrolowanych przepisów. Po pierwsze jednoczesne stosowanie i badanie tych samych przepisów jest nielogiczne, a po drugie odmowa ich zastosowania i częściowe oparcie się bezpośrednio na Konstytucji nie powoduje nieistnienia wyroku” – dodaje Marcin Szwed. HFPC wskazała także, że prokuratura zastosowała nieadekwatny tryb badania sprawy. „Ustalenie wszystkich faktów w tej sprawie wymagało wszczęcia postępowania przygotowawczego i co najmniej przesłuchania Prezes Rady Ministrów” – dodaje Marcin Wolny. Zdaniem HFPC tylko wtedy można byłoby ocenić, czy postanowienie prokuratora było prawidłowe. W innym wypadku ustalenia organów ściągania muszą być uznane za przedwczesne. Zażalenie HFPC dostępne jest tutaj. Zakaz małżeński dla osób z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną – opinia HFPC do TK moz-do-not-send=true>HFPC przedstawiła Trybunałowi Konstytucyjnemu swoją opinię prawną dotyczącą międzynarodowych standardów praw człowieka w odniesieniu do prawa do zawarcia małżeństwa przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną lub zaburzeniami psychicznymi. Opinia została sporządzona na potrzeby postępowania toczącego się przed TK, zainicjowanego przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego osoby „dotknięte chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym” nie mogą zawrzeć małżeństwa. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy sąd wyda na to zgodę, ponieważ stan zdrowia lub umysłu osoby nie zagraża małżeństwu ani zdrowiu przyszłego potomstwa. W żadnym wypadku zezwolenie takie nie może być jednak udzielone osobie całkowicie ubezwłasnowolnionej. Regulacje te zostały zaskarżone do TK przez Rzecznika Praw Obywatelskich, według którego naruszają one konstytucyjne gwarancje ochrony godności ludzkiej oraz prawa do prywatności i życia rodzinnego. W swojej opinii HFPC wskazała, że choć w polskiej Konstytucji brakuje przepisu, który wprost gwarantowałby jednostkom wolność zawarcia małżeństwa, to jednak nie ulega wątpliwości, że wolność ta jest jednym z powszechnie uznawanych praw człowieka. „Odwołaliśmy się w tym zakresie do art. 12 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, który przyznaje każdej dorosłej osobie prawo do zawarcia małżeństwa oraz do orzecznictwa amerykańskiego Sądu Najwyższego, który już od lat 60. uznaje to prawo za konstytucyjnie gwarantowane prawo człowieka” – wskazuje Marcin Szwed, prawnik HFPC. HFPC podkreśliła, że w wielu państwach obowiązują regulacje ograniczające wolność zawarcia małżeństwa względem osób z niepełnosprawnością psychiczną lub intelektualną. Ograniczenia są zazwyczaj uzasadniane koniecznością ochrony osób z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną przed nadużyciami, ich niezdolnością do funkcjonowania w rodzinie i wychowania dzieci, jak również względami eugenicznymi. „Coraz częściej jednak podobne stereotypy odnośnie do całkowitej niezdolności osób z niepełnosprawnością psychiczną do założenia stabilnej rodziny, a nawet wychowywania dzieci są skutecznie podważane. Podkreśla się, że przy odpowiednim wsparciu ze strony państwa osoby takie mogą tworzyć szczęśliwe związki rodzinne. Także prawo międzynarodowe coraz mocniej dostrzega konieczność poszanowania prawa osób z niepełnosprawnością do życia rodzinnego” – tłumaczy Marcin Szwed. Opinia dostępna jest tutaj. Omówienie orzeczenia ETPC przygotowane przez adw. Marka Antoniego Nowickiego moz-do-not-send=true> Prezentujemy orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Avotiņš przeciwko Łotwie. Omówienie zostało przygotowane przez adw. Marka Antoniego Nowickiego, byłego sędziego w Europejskiej Komisji Praw Człowieka w Strasburgu. Peteris Avotiņš i spółka zarejestrowana na Cyprze, podpisali umowę o pożyczkę 100 tys. dolarów. W 2003 r. spółka F.H. Ltd. wniosła powództwo przeciwko Avotiņšowi zarzucając, że nie spłacił długu. Avotiņš twierdził, że dopiero w 2006 r. dowiedział się od komornika zajmującego się wykonaniem wyroku cypryjskiego sądu o jego istnieniu. Skarżący zarzucił w skardze do ETPC, że Sąd Najwyższy na Łotwie badając sprawę naruszył jego prawo do rzetelnego procesu sądowego. Wyrok zapadł 23 maja 2016 r. Omówienie dostępne jest tutaj. ETPC: działacze z Azerbejdżanu nieludzko traktowani moz-do-not-send=true>Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał dziś wyrok dotyczący działaczy na rzecz praw człowieka z Azerbejdżanu, Leyli i Arifa Yunus. Działacze zostali aresztowani w związku ze swoją działalnością w wakacje 2014 r. Zostały im przedstawione sfabrykowane zarzuty dotyczące unikania opodatkowania i defraudacji. W areszcie spędzili prawie 1,5 roku. Oboje skarżący w momencie aresztowania mieli poważne kłopoty zdrowotne. Leyla Yunus cierpi na żółtaczkę typu C i jej wątroba uległa częściowemu uszkodzeniu, Arif Yunus cierpi na nadciśnienie, które spowodowało udar w przeszłości. Podczas aresztu działaczom nie zapewniono właściwej opieki medycznej. Yunusowie zwrócili się do ETPC ze skargą na naruszenie art. 3 Konwencji, tj. nieludzkiego i poniżającego traktowania, ze względu na brak opieki medycznej w areszcie (skarga nr 59620/14). We wrześniu 2014 r. ETPC, na podstawie art. 39 Regulaminu, zobowiązał władze azerskie do comiesięcznego informowania o stanie zdrowia skarżących. W wyroku z 2 czerwca 2016 r. ETPC uznał, że władze Azerbejdżanu nie wywiązały się z obowiązku z art. 39 Regulaminu, comiesięczne informacje przez nich przesyłane nie były kompletne i nie zawierały dokumentacji medycznej. Dokumentacji tej władze nie przekazały do Trybunału również w trakcie wymiany stanowisk. To spowodowało, że ETPC nie mógł na bieżąco monitorować stanu zdrowia skarżących. Rząd nie przedstawił również wytłumaczenia swojego uchybienia, czym dopuścił się naruszenia art. 34 Konwencji. Ponadto, strasburscy sędziowie stwierdzili, że warunki w jakich przetrzymywani byli działacze nie były dostoswane do ich stanu zdrowia, co doprowadziło do nieludzkiego i poniżającego traktowania Yunusów. Tym samym władze naruszyły również art. 3 Konwencji. Skarżącym przyznano 13 tys. euro zadośćuczynienia. Pełnomocnikami skarżących był Javad Javadov, adwokat z Azerbejdżanu oraz Dominika Bychawska-Siniarska, prawniczka HFPC. Komentarze ekspertów HFPC w mediach Prezentujemy komentarze ekspertów HFPC do najważniejszych wydarzeń ubiegłego tygodnia dotyczących wszystkich obszarów naszego zaangażowania: wolności mediów, dyskryminacji, monitorowania procesu legislacyjnego, problemów uchodźców i migrantów, działalności na rzecz praw człowieka w państwach byłego bloku wschodniego czy też spraw precedensowych. Danuta Przywara, Prezes zarządu HFPC, była gościem „Tematu dnia” w „Gazecie Wyborczej”. „Młode pokolenie urodzone po '89 roku swoje prawa i wolności traktuje jako "oczywistą oczywistość" i nie zdaje sobie sprawy na co dzień z ich istnienia. Nie bawi mnie to i nie cieszy, że mogą zauważyć ich brak w praktyce dopiero wtedy zwrócą na to uwagę. To tak jak z tlenem w powietrzu” – powiedziała Danuta Przywara. Nagranie dostępne jest tutaj. Dr Piotr Kładoczny, sekretarz zarządu HFPC komentował na antenie Polsat News 2 propozycje zaostrzenia przepisów kodeksu karnego za najcięższe przestępstwa przedstawione przez Ministerstwo Sprawiedliwości. „Sądy nie widzą potrzeby karania surowszego, niż obecnie wyznaczone górne granice. Nie wynika absolutnie z dzisiejszych statystyk i skazań, żeby sądy miały kłopot z tym, że są za niskie górne granice kar za dane przestępstwo” – powiedział dr Piotr Kładoczny. Program jest dostępny tutaj. Dorota Głowacka podczas rozmowy w TVP1 mówiła o polityce portali społecznościowych w sprawie publikacji treści swoich użytkowników. „Portale społecznościowe to są portale, które należą do prywatnych firm i arbitralnie decydują, co pozwalają u siebie zamieszczać. Wydaje nam się, że jesteśmy gospodarzami swojego profilu i my decydujemy o tym co tam się pojawia a co nie. A to nie jest jednak przestrzeń publiczna” – powiedziała Dorota Głowacka. Nagranie dostępne jest tutaj. informacja: Helsińska Fundacja Praw Człowieka
opracowanie: Monika Pawlonka
07/06/2016
|