Podczas debaty kwartalnika "Trzeci sektor" i Instytutu Spraw Publicznych, zastanowimy się nad tym, jaką rolę - w i dla społeczeństwa obywatelskiego - pełnią wartości narodowe i patriotyczne.

Podyskutujemy o różnych obliczach działań zbiorowych Polaków, dla których te idee są ważne. Zastanowimy się nad tym, czy wartości narodowe i patriotyczne kryją w sobie potencjał mobilizacyjny i mogą przyczynić się do wzrostu aktywności społecznej Polaków, ale też podyskutujemy, jakie niebezpieczeństwa może ze sobą nieść odwoływanie się do nich w aktywności zbiorowej.

Naród, patriotyzm – dwa pojęcia, które niezależnie od istniejących podziałów w jakiejś mierze dotykają całe społeczeństwo. Ich znaczenie i rozumienie w naszej tradycji w nieodłączny sposób wiąże się z naszą historią – doświadczeniami braku własnego państwa, z dziejowymi kataklizmami XX wieku. I w tych momentach historycznych idee te miały wielką moc aktywizowania i samoorganizowania Polaków.

Jednak przez ostatnie ćwierćwiecze, w tym także przy budowaniu zrębów społeczeństwa obywatelskiego w niewielkiej mierze się do nich odwoływaliśmy. Pojawiały się nawet wątpliwości, czy w sytuacji braku negatywnych odniesień, pojęcia narodu i patriotyzmu nie tracą po prostu swojego znaczenia.

Dzisiaj, m.in. na skutek wielu kryzysów ostatnich lat – ekonomicznego, strefy euro, kryzysu związanego z sytuacją Ukrainy, kryzysu uchodźczego i tożsamościowego Unii Europejskiej, ponownie sięgamy do symboliki narodowej, ojczyźnianej, patriotyzmu i triady "Bóg, honor, ojczyzna". Idee te są coraz bardziej widoczne w debacie publicznej.

Bezpośrednio odwołują się do nich także rosnące w siłę ruchy antysystemowe i nacjonalistyczne, co niesie ze sobą ryzyko zawłaszczenia tych pojęć, zwłaszcza, że wykorzystywana przez nich symbolika narodowo-ojczyźniana pozostaje dominująca dla naszego rozumienia patriotyzmu.

Nadal natomiast niewielu z nas patriotyzm kojarzy się z funkcjonowaniem demokracji i jej wolnościami, (takimi jak wolność słowa), uczciwością, przestrzeganiem prawa czy aktywnością społeczno-polityczną i nie utożsamiłoby też z wartościami patriotycznymi organizacji, które na przykład działają na rzecz krzewienia kultury czy rozwijają edukację obywatelską.

Do debaty zaprosiliśmy:

Paulę Sawicką - psycholożkę i działaczkę społeczną, wieloletnią prezeskę stowarzyszenia Otwarta Rzeczpospolita, działającego na rzecz krzewienia otwartości, szacunku dla osób i grup o odmiennej identyfikacji etnicznej, narodowej, religijnej, kulturowej lub społecznej oraz przeciwdziałanie wszelkim formom rasizmu, antysemityzmu i ksenofobii. Obecnie pełniącą w niej funkcję przewodniczącej Rady Programowej.

Dr Galię Chimiak - adiunktkę w Zakładzie Społeczeństwa Obywatelskiego IFiS PAN, interesującą się zagadnieniami związanymi z samoorganizacją społeczną oraz międzynarodowej współpracy na rzecz rozwoju (MWR).
Właśnie ukończyła książkę przedstawiającą analizę umiędzynarodowienia solidarności na przykładzie udziału Polskich organizacji pozarządowych w MWR oraz ich wkład w ukształtowaniu metody dostarczania pomocy rozwojowej przez rządowego programu „Polska pomoc”.

Dr. Łukasza Jurczyszyna - politologa, socjologa, dyrektora Centrum Interwencji Socjologicznych Collegium Civitas, specjalizującego się m.in. w badaniu ruchów antysystemowych, ekstremizmu i przemocy politycznej. Jest koordynatorem na Polskę badania Komisji Europejskiej DARE (Dialogue About Radicalisation and Equality) poświęconego dwóm rodzajom radykalizacji (skrajnie prawicowej i islamistycznej) oraz polityce bezpieczeństwa w UE.

Piotra Trudnowskiego - członka zarządu Klubu Jagiellońskiego, redaktora „Nowej Konfederacji”, zajmującego się polityką obywatelską, finansowaniem społecznościowym i patriotyzmem gospodarczym.

Krzysztofa Wołodźkę - stałego współpracownika „Nowej Konfederacji”, publicystę „Nowego Obywatela”, członka zespołu „Pressji”, stałego współpracownika pisma „KONTAKT”, „Znak”, „Gazety Polskiej Codziennie”, tygodnika „wSieci”, portali Lewicowo.pl, Plac Wolności, wGospodarce.pl, DEON.pl; Krzysztof publikuje również na łamach „Frondy”, „Christianitas”, rzadziej „Rzeczpospolitej”. Niegdyś współpracował z jezuickim „Życiem Duchowym”, a później postkomunistyczną „Trybuną”.

Debatę poprowadzą wspólnie: dr Paulina Sobiesiak-Penszko, kierowniczka Programu Demokracji i Społeczeństwa Obywatelskiego w Instytucie Spraw Publicznych oraz dr hab. Marek Rymsza, redaktor naczelny kwartalnika Trzeci Sektor.

Partnerem spotkania jest Pracownia Duży Pokój.

Wstęp wolny!

Kwartalnik Trzeci Sektor wspierają: Fundacja PKO, Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności, Fundacja im. Stefana Batorego.

Informacja: Instytut Spraw Publicznych

Opracowanie: Monika Pawlonka

30/05/2016