Podsumowanie tygodnia  18 kwietnia - 25 kwietnia 2016

Osoby z niepełnosprawnością a podróż koleją – pasmo problemów

Właściciel psa przewodnika może liczyć na dużą zniżkę za przewóz psa pociągiem. Jednak osoby korzystające z pomocy psów asystujących podobnej zniżki już nie dostaną. HFPC wystąpiła do ministra transportu i budownictwa z prośbą o interwencję w sprawie braku standardów naliczania opłat za przejazd koleją z psem asystującym.

W regulaminie spółki PKP Intercity pies przewodnik jest wskazany jako jeden z rodzajów psa asystującego. Jednak w cenniku usług przewozowych nie ma informacji o tym, że za przewóz psa asystującego przysługuje zniżka. Wyjątkiem jest pies przewodnik – jego właściciel otrzymuje ulgę w wysokości 95% ceny biletu. To oznacza, że ze zniżek korzystać mogą wyłącznie osoby niewidome, ale te z dysfunkcją słuchu lub niepełnosprawnością ruchową – już nie.

W wystąpieniu HFPC podkreśla, że regulamin PKP Intercity nie przewiduje udogodnień dla właścicieli innych rodzajów psów asystujących, mimo że one w ten sam sposób łagodzą skutki niepełnosprawności co psy przewodnicy.

„Korzystanie z pomocy psa ułatwia osobie niepełnosprawnej aktywne uczestnictwo w życiu społecznym” – mówi dr Dorota Pudzianowska, prawniczka HFPC. „Pies asystent osoby niepełnosprawnej ruchowo, pies sygnalizujący osoby głuchej czy też pies sygnalizujący atak choroby są wyszczególnione w innych przepisach, a mimo to przewoźnik nie zdecydował się na przyznanie ich niepełnosprawnym właścicielom zniżek na ich przewóz” – dodaje dr Dorota Pudzianowska.

HFPC wskazuje, że brakuje obiektywnego uzasadnienia dla zróżnicowania opłat za psa przewodnika i pozostałe rodzaje psów asystujących. W świetle Konstytucji osoby w porównywalnej sytuacji powinny być traktowane tak samo – czyli osoby, dla których pies asystujący jest niezbędną pomocą w łagodzeniu skutków niepełnosprawności powinny być traktowane w zakresie zniżek podobnie.

W wystąpieniu HFPC zwróciła się z prośbą do ministra transportu i budownictwa o zmianę przepisów ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu. Przywołano w nim również przykłady dobrych praktyk ze Szwecji, Niemiec, Słowacji, Finlandii i Norwegii, gdzie przewóz wszystkich rodzajów psów asystujących jest bezpłatny.

„Kwestia nierównego naliczania ulg za przejazd psów pomagających osobom z niepełnosprawnością to tylko wierzchołek góry problemów, z jakimi borykają się osoby z niepełnosprawnością podróżujące koleją” – mówi dr Dorota Pudzianowska. „W ostatnim czasie napłynęły do nas informacje o przypadkach np. niezapewniania odpowiedniej pomocy w podróży – pomimo tego, że pasażer zgłaszał takie zapotrzebowanie. Na pewno będziemy dalej monitorować te kwestie” – mówi dr Pudzianowska.

Wystąpienie dostępne jest tutaj.

HFPC pyta o projekt nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego od początku roku informowało, że pracuje nad projektem drugiej nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji.

W poniedziałek 18 kwietnia wiceminister Krzysztof Czabański zapowiedział, że projekt jest już praktycznie gotowy i niedługo trafi do Sejmu. Ponieważ projekt nie był poddany konsultacjom społecznym, HFPC wystąpiła o jego udostępnienie w trybie informacji publicznej (wniosek został złożony 19 kwietnia). Wniosek HFPC dostępny jest tutaj. HFPC jak i inne organizacje pozarządowe przy okazji spotkań i debat zwracały się już wcześniej z prośbą do Ministerstwa Kultury o przeprowadzenie konsultacji nad projektem.

Tymczasem w czwartek 21 kwietnia projekt trafił do Sejmu. Złożony został jako projekt poselski, co pozwala na pominięcie konsultacji społecznych przy jego przygotowywaniu. Tzw. „duża ustawa medialna” składa się z ustawy o mediach narodowych, ustawy o składce audiowizualnej i z przepisów wprowadzających.

Celem inicjatywy jest przekształcenie TVP, Polskiego Radia i PAP ze spółek prawa handlowego w instytucje mediów narodowych. Przekształcenie to miałoby nastąpić od 1 lipca tego roku, ponieważ tzw. „mała ustawa medialna” traci moc obowiązującą 30 czerwca. Wyboru władz mediów publicznych miałaby dokonywać 6-osobowa Rada Mediów Narodowych, w której po dwóch kandydatów wskazuje Sejm, Senat i prezydent. Wśród kandydatów wybieranych przez Sejm jedno miejsce będzie ustawowo gwarantowane dla kandydata z największego klubu opozycyjnego.

Projekty zakładają m.in. wprowadzenie powszechnej składki audiowizualnej pobieranej razem z opłatą za prąd oraz wygaszanie kontraktów pracowników w przekształcanych mediach publicznych z kadry kierowniczej. Wcześniej planowano, że wygaszanie kontraktów będzie dotyczyło wszystkich pracowników. 

W trakcie prac legislacyjnych HFPC złoży swoją opinię prawną do projektów ustaw.

Omówienie orzeczenia ETPC przygotowane przez adw. Marka Antoniego Nowickiego

Prezentujemy orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Sodan przeciwko Turcji. Omówienie zostało przygotowane przez adw. Marka Antoniego Nowickiego, byłego sędziego w Europejskiej Komisji Praw Człowieka w Strasburgu.

W 1998 r. przeprowadzono dochodzenie w sprawie zachowania w życiu osobistym Ramazana Sodana, zastępcy gubernatora Ankary. W efekcie dochodzenia przeniesiono Sodana do innego miasta, bo nie spełniał on kryterium „modelowego obywatela, noszącego się w sposób nowoczesny”. W skardze do Trybunału skarżący zarzucił, że Turcja naruszyła art. 8 EKPC. Wyrok zapadł 2 lutego 2016 r.

Omówienie dostępne jest tutaj.

Praktyki wakacyjne w Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka

Zapraszamy studentów prawa do odbycia miesięcznych, nieodpłatnych wakacyjnych praktyk studenckich w dziale prawnym Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Zgłoszenia przyjmujemy do 4 maja.

Termin: wybrany miesiąc – lipiec, sierpień lub wrzesień 2016 r.

Miejsce: siedziba HFPC – ul. Zgoda 11, Warszawa

W ramach praktyk wakacyjnych w dziale prawnym HFPC studenci będą brali udział:
• w pracach zespołu wstępnej analizy spraw napływających do HFPC oraz w pracach programów merytorycznych (np. Programu Spraw Precedensowych, Programu Interwencji Prawnej, Obserwatorium Wolności Mediów w Polsce, Programu Artykuł 32);
• w rozprawach sądowych jako obserwatorzy z ramienia HFPC;
• w organizowanych przez HFPC szkoleniach i seminariach;
• w spotkaniach dotyczących najważniejszych krajowych oraz światowych problemów z zakresu praw człowieka, prowadzonych przez uznane autorytety z zakresu ochrony praw człowieka w Polsce.

Z przyjemnością pragniemy również poinformować, że od wakacyjnych praktyk studenckich w 2016 r. studenci będą mieli możliwość uczestnictwa w cyklach warsztatów szkoleniowych, m.in. w 10-godzinnym cyklu warsztatów w zakresie sporządzania skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Warsztaty szkoleniowe będą prowadzone przez uznanych ekspertów, zaś za ich pomyślne ukończenie studenci otrzymają certyfikaty.

Podczas odbywanych praktyk studenci prawa będą objęci merytoryczną opieką pracowników działu prawnego HFPC. Praktyki wakacyjne w HFPC są podstawą do zaliczenia obowiązkowych praktyk studenckich.

Dzięki praktykom w Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka studenci prawa mogą:
• pomagać ofiarom naruszeń praw człowieka oraz dowiedzieć się, na czym polegają aktywne działania na rzecz ochrony praw człowieka w Polsce;
• zetknąć się z precedensowymi sprawami sądowymi i administracyjnymi;
• zrozumieć, jak prawa człowieka przenikają różne dziedziny prawa;
• poznać jednych z najlepszych ekspertów z zakresu praw człowieka w Polsce;
• zdobyć umiejętności praktyczne i wiedzę, które mogą być przydatne przy wykonywaniu różnych zawodów prawniczych oraz pracy w urzędach lub kancelariach.

Zgłoszenia wraz z CV oraz krótkim opisem, dlaczego chcieliby Państwo odbywać praktyki w HFPC, prosimy wysyłać na adres mailowy: rekrutacja@hfhr.org.pl.

Do wybranych kandydatów zwrócimy się z prośbą o przygotowanie odpowiedzi na kazus, a następnie przeprowadzimy rozmowę kwalifikacyjną.

Komentarze ekspertów HFPC w mediach

Prezentujemy komentarze ekspertów HFPC do najważniejszych wydarzeń ubiegłego tygodnia dotyczących wszystkich obszarów naszego zaangażowania: wolności mediów, dyskryminacji, monitorowania procesu legislacyjnego, problemów uchodźców i migrantów, działalności na rzecz praw człowieka w państwach byłego bloku wschodniego czy też spraw precedensowych.

Barbara Grabowska-Moroz, prawniczka HFPC tłumaczyła założenia nowej ustawy antyterrorystycznej i odniosła się do sposobu powstawania projektu. „Jeśli poważnie podchodzimy do tego, że bezpieczeństwo wymaga najlepszej ochrony, to umówmy się, że projekt taki jak ten wymaga uczciwej debaty i wskazania, z czego wynikają zagrożenia i jak chcemy sobie z nimi radzić. Projekt powstawał w miesiąc, przepisy przejściowe przewidują, że ma wejść w życie 1 czerwca. Nowe prawo będzie dotyczyć wszystkich, więc obywatele muszą uczestniczyć w procesie jego uchwalania. W projekcie brak argumentów, czemu uchwalenie ustawy jest niezbędne. Dziś zawiera ona szereg ograniczeń praw i wolności bez uzasadnienia, że ograniczenia te są rzeczywiście niezbędne” – powiedziała Barbara Grabowska-Moroz. Artykuł dostępny jest tutaj.

Dorota Głowacka, prawniczka HFPC wypowiadała się dla „Gazety Wyborczej” w sprawie autorów hip-hopowych piosenek zawierających mowę nienawiści wobec uchodźców i muzułmanów. „Wolność słowa nie jest wartością absolutną. Artyści mogą wyrażać swoje poglądy, nawet jeśli są krytyczne, ale jeśli nawołują do rozprawienia się z innymi ludźmi, łamią prawo” – powiedziała. Dodała również, że są dwie możliwości walki z utworami tego typu. „Można ścigać autorów albo próbować negocjować z administratorami strony. W przypadku pierwszej metody muszą działać organy ścigania: skutecznie pociągać do odpowiedzialności autorów, co może działać odstraszająco. Druga droga, pozornie prostsza, nie rozwiązuje problemu. Zablokowany utwór znika w jednym miejscu sieci, a pojawia się w drugim” – tłumaczyła Dorota Głowacka. Artykuł dostępny jest tutaj.

Marcin Wolny, prawnik HFPC, mówił o zaskarżeniu do Trybunału Konstytucyjnego przepisów o odbieraniu prawa jazdy kierowcom. „Przepis jest jasny: każdy kto przekroczy prędkość o 50 km/h traci prawo jazdy. Przepis nie pozwala na wyjątki. Odpowiadamy za skutek, nikt nie patrzy na okoliczności, które towarzyszyły wydarzeniu” - powiedział. Marcin Wolny odniósł się do tego, że obecnie zabranie prawa jazdy oznacza karanie dwa razy za ten sam czyn. „Musimy się zdecydować: albo zabieramy prawo jazdy w postępowaniu administracyjnym - tak jak to się dzieje na Zachodzie - i nie karzemy już mandatem w postępowaniu wykroczeniowym, albo rozstrzygamy o zabraniu prawa jazdy na gruncie procedury wykroczeniowej przed sądem karnym”. Materiał dostępny jest tutaj.

informacja: Helsińska Fundacja Praw Człowieka

opracowanie: Iwona Pańko