A zarysował je nie kto inny, jak sam prezydent Władimir Putin 12 grudnia br. w przeszło godzinnym expose, w obecności całej elity władz rosyjskich. Nastrój, jak ongiś na XXII Zjeździe KPZR, co akapit, to burzliwe oklaski, choć część uczestników słuchała, jakby była na tureckim kazaniu, bo część myśli przypominała nieco cytaty z ksiąg świętych, że teraz będzie wszystko dla dobra człowieka i silnej Rosji. Ale to tylko szczypta ironii, choć życzliwej. Od razu wypada życzyć pomyślności na najbliższą co najmniej dekadę.

                            Regiony wschodnie – perspektywą i priorytetem

Ale mówiąc poważnie – zarysowany w sposób kompleksowy program rozwoju społeczno – gospodarczego Rosji na najbliższe sześć lat – miał charakter merytorycznie ciekawy, a dla uczestników spotkania – zadaniowy. Wskazywał podstawowe kierunki rozwoju i warunki ich realizacji, choć jeszcze bez niezbędnych szczegółów. Ujmując syntetycznie – całość założeń programowych podporządkowana jest idei wzrostu gospodarczego oraz celom społecznym, tj. poprawie warunków życia społeczeństwa. Może nie było w prezydenckim expose zaskakujących czy rewelacyjnych pomysłów, ale niektóre godne są wyróżnienia i odnotowania. A do nich, moim zdaniem, zaliczyć trzeba by stanowcze podkreślenie potrzeby „decentralizacji” potencjału i rozwoju gospodarki rosyjskiej w układzie terytorialnym czyli w sposób priorytetowy potraktowanie regionów wschodnich, a więc na wschód od Uralu, po Władywostok i Kamczatkę. W tych to regionach „drzemie” olbrzymi potencjał surowcowy kraju, który czas najwyższy uruchomić, poprzez inwestycje i przetwórstwo, a także stworzenie dobrej infrastruktury transportowej. Co więcej, chodzi o stworzenie zachęcającej infrastruktury komunalno – bytowej dla ludności. Dotyczy to też stworzenia korzystnych warunków dla rozwoju potencjału intelektualnego, a więc szkół wyższych i ośrodków naukowo – badawczych. Rosja ma być wśród liderów w tym zakresie.

                             Restrukturyzacja, konkurencyjność, innowacyjność

Wielokrotnie w swoim wystąpieniu prezydent stwierdzał, że Rosja się „umiędzynarodawia” i jest żywotnie zainteresowana współpracą ze wszystkimi krajami świata. Ale żeby być znaczącym partnerem na arenie międzynarodowej, musi się do tego partnerstwa i jego warunków lepiej niż dotychczas przygotować i przystosować, tak gospodarczo, jak i mentalnie, odejść od stereotypu „autarchii”, który jeszcze w wielu głowach pokutuje do dzisiaj. A już z całą pewnością dotyczy to rolnictwa, bo Rosja ma 55% zasobów ziemi rolniczej świata. Taki wskaźnik podał sam prezydent. W tym bloku tematycznym – program akcentuje trzy istotne kierunki działania: rozwój rolnictwa i wsi, przyjęcie zdecydowanego kursu na rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw, rozwój nauki i techniki jako czynnik wzrostu nowoczesności i konkurencyjności całej gospodarki rosyjskiej. To nowoczesne branże przemysłu powinny być nośnikiem wzrostu gospodarczego i źródłem dochodów budżetowych, a nie tylko eksport surowców i paliw, w tym ropy naftowej, gazu ziemnego i metali.

                                   Polityczne i społeczne warunki rozwoju

W tym obszarze – prezydent wyakcentował pięć, jego zdaniem, najważniejszych problemów. A zaliczył do nich problemy wielce aktualne, a jeszcze bardziej „wrażliwe” w odbiorze społecznym wewnątrz kraju, jak i za granicą. Wymienił więc w kolejności:
- suwerenność kraju, bez separatyzmów regionalno – etnicznych,
- pełną niezależność polityczną, bez ingerencji z zewnątrz w sprawy wewnętrzne Rosji,
- eliminację „kryminału” z obszaru polityki,
- prowadzenie „cywilizowanego” dialogu ze społeczeństwem, w ramach obowiązującego prawa,
- równy dostęp do mediów dla wszystkich partii.
Każdy z wymienionych tematów był opatrzony drobną ilustracją faktów i komentarzem pojaśniającym, o co chodzi. A chodzi m.in. o dialogi, które są prowadzone na ulicach i placach w różnych miastach, w tym w Moskwie i w Sankt – Petersburgu, z użyciem „niestosownych” haseł i transparentów, podważających politykę obecnej władzy i jej liderów. A „kryminał” w polityce, to przekupstwo, łapówkarstwo, naciski na niektóre struktury władz lokalnych i wymuszanie sprzyjających decyzji, w tym w sprawach gospodarczych. Politycy powinni służyć interesom publicznym, a nie własnym, prywatnym.
Media, to też służba w imię interesów publicznych, a prezentacja poczynań rządu powinna być nie negatywna, a mobilizująca i zachęcająca do podejmowania i realizacji pozytywnych, konstruktywnych działań. A z tym bywa różnie. Trochę podobnie, jak w Polsce. Osobnym acz niezwykle ważnym problemem w polityce społecznej będzie wspieranie polityki prorodzinnej i przyrostu naturalnego. Chodzi o zahamowanie spadku liczby ludności o około 1 miliona rocznie, a o wzrost, bo popyt na siłę roboczą będzie się zwiększać, zwłaszcza na kadry o wysokich kwalifikacjach zawodowych. Preferowany będzie model rodziny dwa plus trzy. Za trzecie dziecko będą dopłaty, a dla rodziców ulgi bądź gratyfikacje.


Na tym tle – rodzi się uzasadnione pytanie: a co z tego może wynikać dla nas? Na pewno potrzeba bacznego śledzenia konkretnych działań realizacyjnych tego programu. A to już temat sam w sobie, bo inaczej będzie oceniać polityk, inaczej biznesmen, a inaczej bierny obserwator. Mnie interesuje problematyka współpracy gospodarczej z Rosją, jako z jednym z naszych partnerów strategicznych, a zwłaszcza w dziedzinie eksportu i inwestycji.
Na pewno powinniśmy być na bieżąco ze znajomością  problematyki rolnictwa, bo zarysowany kurs na dynamiczny rozwój tego sektora, może, choć na razie nie musi, wpływać na popyt na nasz eksport rolno – spożywczy. Rosja staje przed olbrzymim wyzwaniem inwestycyjnym, więc w tej materii nie ma obaw, że nieoczekiwanie zgaśnie popyt na polsko – rosyjską współpracę inwestycyjną. A ponieważ Rosjanie chcą i będą rozwijać małą i średnią przedsiębiorczość, to możliwości współpracy inwestycyjno – produkcyjnej w tym sektorze mogą i będą zapewne wzrastać.

 

 

 

Mikołaj ONISZCZUK
Warszawa, 13 grudnia 2012 r.